Dział V – Dachau: Polskie duchowieństwo w obozie koncentracyjnym
Obóz koncentracyjny Dachau był miejscem szczególnych cierpień dla polskich duchownych w czasie II wojny światowej. Utworzony w 1933 roku jako jeden z pierwszych obozów nazistowskich, stał się miejscem przetrzymywania i eksterminacji wielu kapłanów. Szacunkowe dane:
- 1,780 polskich księży było więzionych w Dachau
- 868 z nich zamordowano
- Blok kapłański (tzw. „Pfarrerblock”) był miejscem eksperymentów medycznych na duchownych
Wyszukaj więźniów Dachau
Przeszukaj przykładową listę więźniów Dachau lub skorzystaj z pełnej bazy danych (160,000 rekordów) na stronie Stephen Morse Dachau Records.
| Numer obozowy | Imię i nazwisko | Data urodzenia | Miejsce urodzenia |
|---|---|---|---|
| 22344 | Ks. Józef Kowalski | 13.03.1911 | Siedliska |
| 31214 | Ks. Józef Klarzak | 22.07.1905 | Kraków |
| 22567 | Ks. Franciszek Malinowski | 15.09.1900 | Poznań |
| 22876 | Ks. Adam Nowak | 03.12.1895 | Warszawa |
| 11424 | Ks. Leon Stępniak | 19.04.1908 | Łódź |
Dokumenty źródłowe
Zeznania ocalałych księży
Relacje z obozów koncentracyjnych (1945-1947)
IPN GK 166/12Raporty Gestapo
Niemieckie listy księży do likwidacji
BA R 58/871Chronologia represji
1940
Pierwsze transporty polskich księży do Dachau: 341 duchownych z Warszawy.
Źródła: IPN GK 166/4
1941
Blok kapłański w Dachau: Eksperymenty medyczne na 120 kapłanach.
1942
Transport Inwalidów: 380 polskich księży zamordowanych w Hartheim.
1945
Wyzwolenie Dachau przez wojska alianckie: Ocalenie 830 polskich księży.
Straty duchowieństwa w liczbach
Ofiary śmiertelne
- 1,780 więzionych księży
- 868 zamordowanych
Ocalali
- 830 ocalałych
- Wielu z trwałymi urazami
Historie kapłanów
Ks. Józef Kowalski
Ks. Józef Kowalski (numer obozowy 22344) był więziony w Dachau od 1940 roku. Zmarł 12 marca 1942 roku z powodu wycieńczenia. Był znany z niezłomnej postawy i wspierania współwięźniów.
Ks. Józef Klarzak
Ks. Józef Klarzak (numer obozowy 31214) przeżył obóz Dachau, ale jego zdrowie zostało trwale zniszczone. Po wojnie spisał wspomnienia z obozu, które są cennym źródłem historycznym.
Lista więźniów Dachau
| Numer | Imię i nazwisko | Data śmierci |
|---|---|---|
| 31214 | Ks. Józef Klarzak | - |
| 22344 | Ks. Józef Kowalski | 12.03.1942 |
| 22567 | Ks. Franciszek Malinowski | 22.06.1942 |
| 22876 | Ks. Adam Nowak | 15.08.1943 |
| 11424 | Ks. Leon Stępniak | - |